رله
مقدمه:
واژه رله (Reley) عموماً به قطعهای گفته میشود که در پاسخ به اعمال یک ولتاژ، اتصال الکتریکی بین دو یا چند نقطه را برقرار میکند. متداولترین و پرکاربردترین نوع رله الکتریکی رله الکترومکانیکی است.
عملکرد رله:
پایهایترین عمل کنترلی برای هر تجهیز، روشن (ON) و خاموش (OFF) کردن آن است. سادهترین راه برای انجام این کار، استفاده از سوئیچها یا کلیدها است. هرچند سوئیچها (کلیدها) برای عمل کنترل مورد استفاده قرار میگیرند، اما معایبی نیز دارند. بزرگترین عیب آنها قطع یا وصل به صورت فیزیکی است. علاوه بر این، اندازه کلیدها نسبتاً بزرگ است، کُند عمل میکنند و تنها قابلیت سوئیچ جریانهای الکتریکی کم را دارند.
رلههای الکتریکی اساساً سوئیچهایی هستند که عملکرد آنها الکتریکی است. در شکلها، اندازهها و توانهای متنوع برای کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. رلهها همچنین میتواننددارای یک یا چند کنتاکت با توان بالاتر باشند که برای ولتاژهای بالا یا کاربردهای سوئیچینگ جریان به کار میروند. در این حالت کنتاکتور (Contactor) نامیده میشوند.
رله الکترومکانیکی:
در رلههای الکترومکانیکی شار مغناطیسی تولیدی حاصل از اعمالِ یک سیگنال کنترل الکتریکی ولتاژ پایین DC یا AC در ترمینالهای رله را به نیروی مکانیکی کششی تبدیل میکنند. کنتاکتهای الکتریکی درون رله را به کار میاندازند (کنترل میکنند). رایجترین نوع رلههای الکترومکانیکی از یک کویل یا سیمپیچ انرژی دهنده به نام مدار اولیه (Primary Winding) تشکیل شدهاند که به دور یک هسته آهنی با قابلیت نفوذپذیری پیچانده میشود.
این هسته آهنی از یک بخش ثابت به نام یوغ (Yoke) و یک فنر متحرک به نام آرمیچر (Armature) تشکیل میشود. مدار میدان مغناطیسی را با بستن فاصله هوایی بین سیمپیچ الکتریکی آرمیچرِ متحرک کامل میکند. آرمیچر به گونهای تعبیه شده که میتواند در اثر بسته شدن مسیر میدان مغناطیسی آزادانه حرکت کند و کنتاکتهای الکتریکی را ببندد. اتصال بین یوغ و آرمیچر معمولاً یک یا چند فنر است که کنتاکتها را به حالت بدون انرژی، یعنی حالت OFF، بازمیگرداند.
در رلهها دو مجموعه کنتاکت هادی الکتریکی وجود دارد. رله ممکن است در حالت عادی باز(Normally Open) یا در حالت عادی بسته (Normally Closed) باشد. کنتاکت هایی که با کنتاکت مشترک متناظر خود تماسی ندارند به عنوان NO شناخته میشوند.کنتاکت هایی که با کنتاکت مشترک تماس دارند به عنوان NC دستهبندی میشوند. در وضعیت NO، کنتاکتها فقط وقتی بسته میشوند که جریان میدان برقرار باشد.
در وضعیت NC وقتی جریان میدان قطع باشد، کنتاکتها در وضعیت عادی خود قرار دارند و به صورت دائم بسته هستند. عبارتهای در حالت عادی باز و در حالت عادی بسته به وضعیت کنتاکتهای الکتریکی در زمانی گفته میشود که سیمپیچ رله بدون انرژی است یا به عبارت دیگر منبع ولتاژی به سیمپیچ رله متصل نیست.